Het oneindige verhaal - Michael Ende (F)

Titel: Het oneindige verhaal Auteur: Michael Ende Uitgeverij: De Fontein, Baarn Jaar: 1984 (oorspr. 1979) Leeftijd: 10+ Reeks: / Genre: Fantasy Prijzen: 1983 Zilveren Griffel Info: Verfilmd in 1984

Achterflap:
Dit is het beroemde verhaal over Bastiaan, die zich met het gestolen
boek 'Het oneindige verhaal' op de zolder van zijn school verstopt.
Hier 'kruipt' hij in zijn boek. Ieder uur raakt Bastiaan meer betrokken
bij het verhaal en om twaalf uur 's nachts gaat hij zelfs het verhaal
binnen omdat de koningin van het land Fantasië hem roept.

Recensie: webmaster
Mijn verwachtingen waren hoog gespannen toen ik aan dit boek begon. Als je op de cover zet 'Hét kinderboek van de 20ste eeuw' is dat niet verwonderlijk natuurlijk...

Misschien lag het aan deze hoge verwachtingen, maar het boek kon niet voldoen aan mijn verwachtingen. Alle recensies die ik van dit boek al gelezen heb, prijzen het de hoogte in en zijn vol lof. In bepaalde delen van deze lofuitingen kan ik meegaan, maar mijn uiteindelijke conclusie is niet dat het het beste kinderboek van de 20ste eeuw is. Misschien komt dit ook wel door het feit dat ik op het gebied van fantastische literatuur voor de jeugd veel ervaring heb en dus niet snel onder de indruk ben van een boek vol fantasie en verbeelding.

Met welke delen van de lofuitingen kan ik akkoord gaan? Laten we eens kijken. Het is zeker en vast origineel. Het bevat - zelfs voor een fantasyboek - echt wel een enorme hoeveelheid fantasie en verbeelding. De fantastische wezens die de revue passeren zijn niet op één hand te tellen en het overgrote deel ervan ben ik nog in geen enkel boek tegengekomen. Ze zijn niet allemaal even goed uitgewerkt, maar degenen die dat wel zijn, zijn wel de moeite (de steenbijters om maar één wezen te noemen). Het boek is echt een ode aan de fantasie en alleen al daarom leuk om te lezen. Je valt van de ene verbazing in de andere. Niet alleen zijn deze wezens origineel, ze worden ook nog eens erg beeldend en duidelijk beschreven. Ook de omgevingen zijn mooi beschreven.

Het verhaal zelf zit goed in elkaar en hoewel de 'basisplot' niet bijster origineel is (doodnormale jongen blijkt uitverkorene om een vreemd rijk van de ondergang te redden), is het wel erg goed en uitgebreid uitgewerkt. In het begin van het verhaal zijn er twee verhaallijnen die wat door elkaar lopen. Om het voor de lezer overzichtelijk te houden zijn beide verhaallijnen in een andere kleur gedrukt: goed gevonden en duidelijk.

Dit was het zo ongeveer voor de lofuitingen waar ik mee akkoord ga. Wat vind ik er dan minder aan? Ten eerste is de schrijfstijl moeilijk. Als ik een jeugdboek lees, houd ik vooral de doelgroep in het oog. Ik probeer te lezen met de ogen van een 10- 12-jarige, een 10- 12-jarige die niet graag leest en moeite heeft met lezen. Wat me bij dit boek opviel was de ouderwetse schrijfstijl. Ik heb een 23ste druk uit 2006, dus ik vermoed dat er al een hele hoop ouderwetse woorden verwijderd zijn. De zinnen zijn doorgaans lang en bevatten woorden zoals 'folianten', 'elixer', 'danig', 'pantakel' enz. Ook de zinsconstructies zijn vaak nodeloos ingewikkeld en uitgesponnen. Leuk voor een volwassen boek, maar het zorgt bij minder goede lezers voor een minder vlotte leeservaring.

Ten tweede zijn bepaalde verhaalelementen moeilijk te begrijpen. Op een bepaald moment ontmoet het hoofdpersonage een wolf die hem verklaart wat 'Het Niets' eigenlijk is. Deze uitleg is zeker goed gevonden, maar zo ingewikkeld, dat de doelgroep dat stuk minstens 3x zal moeten lezen en dan nog zal die het niet helemaal begrijpen. Misschien is dat ook niet zo belangrijk, maar in een jeugdboek zou het naar mijn mening niet mogen. Ook de verklaring van de titel 'Het oneindige verhaal' is vrij ingewikkeld om uit te leggen. Na het midden van het boek krijgt Bastiaan de kracht om zijn wensen te doen uitkomen, maar ook de verklaring hiervoor en wat hij ermee doet is soms nogal verwarrend en onbegrijpelijk voor een tiener.

Ten derde is het hoofdpersonage in het begin een ongelooflijk sympathieke jongen, maar naarmate het verhaal vordert wordt dit minder en minder. Zijn gewijzigde gedrag wordt verklaard en is begrijpelijk, maar dat doet niets af aan het feit dat hij niet meer sympathiek is. En als er één element is dat een goed jeugdboek zou moeten hebben is het wel een (sympathiek) hoofdpersonage waarmee de lezer zich kan identificeren. Identificatie is in jeugdliteratuur ongelooflijk belangrijk. In de eerste helft van het boek zal dit voor de meeste jongeren geen probleem zijn, maar daarna wordt dit moeilijker en moeilijker tot het moment dat de lezer zelfs een afkeer zal krijgen van Bastiaan.

Besluit: Ik probeer me telkens wel in te leven in de 'leesbelevenis' van een 10- 12-jarige, maar ik ben er natuurlijk geen. Wat ik als negatief beschouw, zou voor jongeren onbelangrijk kunnen zijn of misschien blijven ze Bastiaan wel sympathiek vinden en blijven ze wel met hem meeleven. Maar vanuit mijn eigen leeservaring zou ik dit boek niet snel aanraden aan niet ervaren lezers. En dat is spijtig, want het boek is net een ode aan lezen en fantasie dus ik had het graag aan niet-lezers aan kunnen raden. Maar door de schrijfstijl en de moeilijkheid ga ik dit toch niet doen...

Recensie: www.pluizuit.be
Bastiaan belandt toevallig in de winkel van meneer Koriander en steelt daar het boek “Het oneindige verhaal”. Hij haast zich naar school en verstopt zich op de grote zolder om daar ongestoord te kunnen lezen. Het verhaal speelt zich af in Fantásië en ieder uur raakt Bastiaan meer en meer bij de inhoud betrokken. Om middernacht stapt hij zelfs letterlijk het verhaal binnen omdat de Kleine Keizerin van Fantásië hem roept. Zo raakt hij verzeild in allerlei vreemde en fabelachtige avonturen.

Dit boek is in Nederland voor het eerst verschenen in 1982. Een jaar later werd het bekroond met de Zilveren Griffel. Deze uitgave is de 21^e druk en verschijnt ter gelegenheid van de 75^e geboortedag van Michael Ende. “Het oneindige verhaal” is een prachtig geschreven boek waarbij twee verhalen uiteindelijk één worden. Door het gebruik van twee verschillende kleuren van lettertype (rood voor het verhaal van Bastiaan en blauw voor het verhaal van Fantásië) blijft het voor de lezer erg duidelijk te volgen. De knappe schrijfstijl en de boeiende, afwisselende inhoud zorgen ervoor dat het verhaal erg meeslepend is en het je aandacht vasthoudt. De auteur haalt uiteenlopende thema’s aan die nergens moraliserend of ouderwets overkomen. Het is een rijk gevuld boek, een soort van lofzang op fantasierijke verhalen en op het boek in het algemeen. Het zit allemaal mooi in elkaar. Het boek bevat zesentwintig hoofdstukken, net zoals de letters van het alfabet. En elk hoofdstuk begint op de linkerpagina waarbij elke letter fraai geïllustreerd wordt onder de boog van de slangen zoals op de cover van het boek. De ene slang houdt het uiteinde van de andere slang in haar bek en omgekeerd zodat de twee slangen een cirkel vormen, het oneindige. De verschillende personages, zowel Bastiaan als de figuren uit Fantásië, zijn knap beschreven zodat de lezer daar een perfecte voorstelling van maken. Ook de omgeving, het landschap, de dorpen en andere leefgemeenschappen worden heel beschrijvend getekend. De auteur slaagt erin om de aandacht van de lezer van het begin tot het einde vast te houden. Het is een erg rijk gevuld boek waarin heel veel gebeurt en ook veel wordt nagedacht over de kleine en grote dingen van het leven (b.v. over mensen zonder gevoel voor fantasie). Ondanks deze rijkdom is het verhaal nergens langdradig of omslachtig. Dit boek mag terecht als een klassieker worden beschouwd en bezorgt de huidige lezer nog steeds uren leesplezier!

Hilde Umans

Recensie: Villa Kakelbont
Inhoud
De twaalfjarige Bastiaan Balthasar Boeckx is een bijzondere jongen. Op school wordt hij geplaagd, thuis krijgt hij weinig aandacht maar hij bezit de kracht van de fantastie. Lezen is zijn lange leven. Boeken vormen zijn grootste verlangen en geluk.
Wanneer Bastiaan achterna gezeten wordt door perstkoppen van school, vlucht hij een antiquarische boekhandel binnen. Daar wordt hij onweerstaanbaar aangetrokken tot een bijzonder boek met de verleidelijke titel 'Het oneindige verhaal'. Stel je voor: een verhaal dat nooit hoeft te eindigen! In een opwelling steelt Bastiaan het boek, verstopt zich op de zolder van de school en begint het boek te lezen.
Het boek neemt hem mee naar het magische land Fantasië waar hij langzaamaan als lezer zelf een actieve rol begint te spelen. Doorheen zijn leesavontuur groeit Bastiaan uit tot een zelfbewuste jongen die aanvaardt wie hij is. Een ode aan de fantastie én aan zelfkennis. Het motto van dit boek luidt: Doe Wat Je Wilt.

Waarom wel lezen, waarom niet?
'Het oneindige verhaal' is een onweerstaanbare ophemeling van de kracht van fantasie en de magie die kan uitgaan van boeken. Het boek is niet alleen prachtig geschreven, het kreeg ook een opvallende vormgeving. Door de twee kleurendruk kan je volgen of je in Bastiaans wereld of in de fantsiewereld vertoeft en elk van de 26 hoofdstukken kreeg een schitterende tekening.

Recensie: www.leestafel.info
Bastiaan belandt toevallig in de winkel van meneer Koriander en steelt daar het boek "Het oneindige verhaal". Hij haast zich naar school en verstopt zich op de grote zolder om daar ongestoord te kunnen lezen. Het verhaal speelt zich af in Fantásië en ieder uur raakt Bastiaan meer en meer bij de inhoud betrokken. Om middernacht stapt hij zelfs letterlijk het verhaal binnen omdat de Kleine Keizerin van Fantásië hem roept. Zo raakt hij verzeild in allerlei vreemde en fabelachtige avonturen. Het is een compleet andere wereld, die deels door Bastiaan zelf verzonnen wordt. De wereld ontstaat als hij er aan denkt.. maar er zijn ook dingen en wezens die al vast staan, die voor hem door anderen verzonnen zijn. Bijvoorbeeld zijn vriend Atrejoe, en de geluksdraak.

Het is een sprookje als van een Lelijk Eendje, maar dan anders: dikke, slome Bastiaan wordt in Fantasië een sterke, slimme en mooie jongen. Anders dan in het Lelijke eendje echter, betaalt hij daar een prijs voor: langzaam vergeet hij wie hij was, dat hij een mens was en niet in het boek thuishoort. Gelukkig voor hem is zijn vriend Atrejoe een echte vriend, en met diens hulp keert hij weer terug naar zijn vertrouwde omgeving.
Het is een boek dat je vaker zou moeten lezen, er zit zoveel in. En niet alleen voor kinderen, ook volwassenen kunnen dit met plezier lezen.
Leeftijd: vanaf 10 jaar

In 1982 verscheen het oneindige verhaal voor het eerst in Nederland. Het jaar erop werd het bekroond met de Zilveren Griffel. Het boek is inmiddels in vijfentwintig talen verschenen en behoort tot de klassiekers van de jeugdliteratuur.

Marj.

Recensie: Biblion
Bastiaan Balthazar Boeckx is een dik, bleek, angstig en eenzaam jongetje. Zijn moeder is gestorven en zijn vader heeft geen tijd voor hem. Op school wordt hij door iedereen geplaagd. Op een dag vlucht hij een stoffig boekwinkeltje binnen als hij achterna wordt gezeten door klasgenoten. Hij pikt daar een boek en verschuilt zich op de zolder van zijn school om het te lezen. In het verhaal en in zijn verlangens komt hij in contact met Fantásië, een land waar alles mogelijk is. Daar leert hij zijn angsten en onzekerheden te overwinnen en zichzelf en anderen te accepteren.

De hoofdstukken zijn verdeeld in de 26 schitterend geïllustreerde letters van het alfabet. Omdat wat Bastiaan in zijn eigen wereld beleeft in rode en wat in Fantásië gebeurt in blauwe letters is gedrukt, speelt het verhaal zich zichtbaar op twee niveaus af. Mooie taal, maar niet altijd eenvoudig. Een schitterend verhaal met meer dimensies dan de kleuren waarin het gedrukt is. In het buitenland vaak bekroond; in 1983 won het hier een Zilveren Griffel. Paperback-editie met op het rode omslag twee slangen die elkaars staart bijten.

Redactie